Qaraciyər sirrozu ciddi və xroniki bir xəstəlikdir ki, qaraciyər toxumasının zədələnməsi və çapıqlaşması nəticəsində yaranır. Bu yazımızda qaraciyər sirrozu haqqında ətraflı məlumat, əlamətləri və müalicə üsulları haqqında danışacağıq.

Qaraciyər sirrozu nədir?

Sirroz qaraciyərin xroniki xəstəliyidir. Bu vəziyyətdə sağlam qaraciyər toxuması yavaş-yavaş çapıq toxuması ilə əvəz olunur və nəticədə qaraciyərin normal funksiyaları pozulur. Sirroz geriyə dönməyən bir prosesdir, lakin erkən mərhələdə aşkar edilərsə və müvafiq müalicə aparılarsa, xəstəliyin inkişafını yavaşlatmaq mümkündür.

Qaraciyər sirrozunun əsas səbəbləri

• Xroniki Alkoqol İstifadəsi: Uzun müddət ərzində həddindən artıq alkoqol qəbulu qaraciyəri ciddi şəkildə zədələyə bilər.
• Viral Hepatitlər: Xüsusilə Hepatit B və C hepatiti uzun müddət müalicə olunmadıqda sirroza səbəb ola bilər.
• Qeyri-Alkoqol Mənşəli Qaraciyər Piylənməsi: Piylənmə, diabet və metabolik sindrom kimi vəziyyətlərlə əlaqəli olaraq yaranır.
• Autoimmun Xəstəliklər: Bəzi hallarda orqanizmin öz qaraciyər hüceyrələrinə hücum etməsi nəticəsində yaranır.

Qaraciyər sirrozu əlamətləri

Sirrozun erkən mərhələlərində simptomlar çox zəif ola və ya heç olmaya bilər. Xəstəlik inkişaf etdikcə aşağıdakı əlamətlər ortaya çıxır:

• Yorğunluq və Zəiflik: Xəstələr daimi yorğunluq və enerji azlığından şikayət edirlər.
• İştah İtkisi və Çəki Azalması: Qaraciyər funksiyalarının pozulması nəticəsində metabolizm pozulur.
• Qarında Şişkinlik: Assit adlanan vəziyyət – qarın boşluğunda maye toplanması baş verir.
• Dəri və Gözlərdə Saralma: Bilirubinin qanda artması nəticəsində yaranır.
• Asan Qansızma və Qançırlar: Qaraciyərin qan laxtalanma faktorlarını istehsal etmə qabiliyyəti azalır.

Qaraciyər sirrozu müalicəsi

Sirrozun müalicəsi əsasən səbəbə və xəstəliyin mərhələsinə görə təyin edilir:

Həyat Tərzi Dəyişiklikləri

• Alkoqoldan tam imtina
• Sağlam qidalanma
• Fiziki aktivliyin artırılması
• Çəkinin nəzarətdə saxlanılması

Dərman Müalicəsi

• Viral hepatit əleyhinə dərmanlar
• Ödem və assitə qarşı diuretiklər
• Qaraciyər funksiyalarını dəstəkləyən preparatlar
• Portal hipertenziyaya qarşı dərmanlar

Cərrahi Müalicə

Ağır hallarda qaraciyər transplantasiyası tövsiyə edilə bilər.

Tez-tez Verilən Suallar

Sirroz irsi xəstəlikdirmi?

Sirrozun özü irsi deyil, lakin sirroza səbəb ola biləcək bəzi qaraciyər xəstəlikləri irsən keçə bilər.

Sirrozu tamamilə sağaltmaq mümkündürmü?

Sirroz geriyə dönməyən bir prosesdir, lakin erkən mərhələdə aşkar edilərsə və səbəb aradan qaldırılarsa, xəstəliyin inkişafını dayandırmaq mümkündür.

Sirroz xəstələri hansı qidalardan çəkinməlidir?

• Duzlu qidalar
• Konservləşdirilmiş məhsullar
• Yağlı yeməklər
• Alkoqollu içkilər

Sirroz xəstələri idmanla məşğul ola bilərmi?

Həkimin tövsiyəsi ilə yüngül fiziki aktivlik faydalı ola bilər, lakin ağır fiziki yük məsləhət görülmür.

Qaraciyə sirrozun qarşısını almaq mümkündürmü?

Bəli, aşağıdakı tədbirlərlə sirrozun qarşısını almaq mümkündür:

• Alkoqoldan uzaq durmaq
• Hepatit viruslarından qorunmaq
• Sağlam həyat tərzi sürmək
• Müntəzəm tibbi müayinədən keçmək

Nəticə

Qaraciyər sirrozu ciddi bir xəstəlik olsa da, erkən diaqnoz və düzgün müalicə ilə xəstəliyin inkişafını yavaşlatmaq və həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmaq mümkündür. Əgər sizdə və ya yaxınlarınızda sirroz əlamətləri varsa, dərhal həkimə müraciət etməlisiniz.