Mədə ağrısı, qarın nahiyəsinin yuxarı hissəsində hiss edilən, yanma, təzyiq, kramp və ya sancı şəklində özünü göstərən bir narahatlıqdır.
Mədə ağrısı həzm sistemi xəstəliklərindən tutmuş stress və qidalanma vərdişlərinə qədər bir çox faktordan asılı olaraq yarana bilər.
Mədə ağrısı:
- Yüngül və ya şiddətli ola bilər,
- Kəskin (qəfil başlayan) və ya xroniki (uzunmüddətli) ola bilər,
- Müxtəlif nahiyələrdə hiss edilə bilər və başqa orqanlara yayıla bilər.
Mədə ağrısı səbəbləri nələrdir?
Mədə ağrısı adətən mədəni təsir edən müxtəlif sağlamlıq problemlərinin və ya vəziyyətlərin əlaməti olaraq yaranır.
Bunların arasında həzm sistemi xəstəlikləri, qidalanma vərdişləri, infeksiyalar, stress və hətta bəzi dərmanların yan təsirləri yer alır.
Həzm sistemi xəstəlikləri
Qastrit: Mədənin daxili səthinin iltihab prosesidir. Helikobakter pilori bakteriyası, həddindən artıq spirt istehlakı, siqaret və stress qastritə səbəb ola bilər.
Qastroezofageal reflü xəstəliyi (GERX): Mədə turşusunun yemək borusuna qaçması ilə yaranır. Mədə yanması və turşu dadı kimi əlamətlərlə özünü göstərir.
Peptik xora: Mədə və ya on iki barmaq bağırsağında yara yaranmasıdır. Helikobakter pilori bakteriyası və ya uzunmüddətli ağrı kəsici istifadəsi bu xəstəliyə yol aça bilər.
İrritativ bağırsaq sindromu (İBS): Xroniki qarın ağrısı, şişkinlik və bağırsaq pozğunluqları ilə özünü göstərən xəstəlikdir.
Qidalanma vərdişləri
Həddindən artıq yağlı və ədviyyatlı yemeklər: Mədə turşusunu artıraraq mədə ağrısına yol aça bilər.
Düzensiz yemək yemək: Uzun müddət ac qalmaq mədə turşusunu artırır və mədə qişasına zərər verə bilər.
Qazlı və turş içkilər: Mədəni qıcıqlandıraraq yanma hissi yarada bilər.
İnfeksiyalar
Helikobakter pilori: Bu bakteriya mədə qişasında infeksiyaya səbəb olaraq qastrit və xora inkişafına kömək edə bilər.
Viral qastroenterit (mədə qripi): Ürəkbulanma, qusma, ishal və mədə ağrısına yol açan viral infeksiyadır.
Stress və narahatlıq: Stress mədə turşusunu artıraraq mədə ağrısını tetikləyə bilər. Psikoloji faktorlar həzm sisteminin işini təsir edərək mədə spazmlarına səbəb ola bilər.
Dərman istifadəsi
NSAİD-lər (ağrı kəsicilər): Uzunmüddətli ibuprofen, aspirin və naproksen istifadəsi mədə qişasına zərər verə bilər.
Antibiotiklər: Bağırsaq florasını pozaraq mədə narahatlıqlarına səbəb ola bilər.
Digər səbəblər
- Qida zəhərlənməsi
- Laktoza dözümsüzlük və qlüten həssaslığı
- Öd kisəsi daşları
Mədə ağrısı növləri
Mədə ağrısı müxtəlif səbəblərə bağlı olaraq müxtəlif şəkillərdə yarana bilər:
- Yanma hissi şəklində mədə ağrısı: Reflüks və ya qastrit mənşəli ola bilər.
- Kramp tipli mədə ağrısı: Qaz, bağırsaq spazmları və ya irritativ bağırsaq sindromu ilə bağlıdır.
- Davamlı və küt mədə ağrısı: Xora və ya xroniki qastritin əlaməti ola bilər.
- Kəskin və bıçaq saplanan kimi ağrı: Deşilmiş xora və ya öd daşı kimi ciddi problemin işarəsi ola bilər.
Mədə ağrısı harada hiss edilir?
Mədə ağrısı adətən döş qəfəsinin dərhal altında, göbək dəliyinin üstündə hiss edilir. Ancaq bəzi hallarda kürək, bel və ya çiyin nahiyəsinə yayıla bilər.
Mədə ağrısı necə olur?
Mədə ağrısı müxtəlif səbəblərdən qaynaqlanır. Həzm sistemi rahatsızlıqları, infeksiyalar, stress, səhv qidalanma vərdişləri və bəzi xroniki xəstəliklər mədə ağrısına yol açır. Mədə ağrısı adətən yanma, kramp, şişkinlik, ürəkbulanma, qusma və həzmsizlik kimi əlamətlərlə birlikdə yaranır.
Mədə ağrısının ən geniş yayılmış səbəbləri arasında qastrit, mədə xorası, qastroezofageal reflü xəstəliyi (GERX), irritativ bağırsaq sindromu (İBS) və qida zəhərlənməsi var.
Bundan başqa, həddindən artıq turş və ya ədviyyatlı yemək istehlakı, spirt və siqaret istifadəsi, uzunmüddətli acлıq və ya həddindən artıq yemək yemək də mədə ağrısına səbəb ola bilər.
Mədə ağrısı əlamətləri
Mədə ağrısı əlamətləri narahatlığın mənbəyinə görə fərqli ola bilər. Mədə yanması, şişkinlik, kramp, ürəkbulanma və həzmsizlik kimi geniş yayılmış simptomlar həzm sistemi problemlərinin xəbərçisi ola bilər.
Mədə ağrısının geniş yayılmış əlamətləri bunlardır:
- Yanma hissi
- Mədə şişkinliyi
- Gəyirmə və qaz problemləri
- Nəcis dəyişiklikləri
- Mədə krampları və spazmlar
- Mədə ürəkbulanması və qusma
- Mədə həzmsizliyi
- İştahsızlıq
Mədə ağrısı zamanı nə edə bilərik?
Mədə ağrısını yüngülləşdirməyə kömək edən təbii həllər
| Təbii Həll | Xüsusiyyətləri | İstifadə Qaydası | Faydaları |
|---|---|---|---|
| Zəncəfil çayı | Mədəni sakitləşdirici və həzmi dəstəkləyici | Bir stəkan isti suya bir neçə dilim təzə zəncəfil əlavə edərək dəmləmək | Mədə narahatlığını yüngülləşdirir |
| Çobanyastığı çayı | Mədə əzələlərini gevşədici | Çay şəklində dəmləyərək içmək | Həzm sistemini dəstəkləyir və mədə spazmlarını yüngülləşdirir |
| Nanə çayı | Mentol komponenti olan rahatlaşdırıcı | Çay şəklində hazırlayıb içmək | Mədəni rahatlaşdırır və qaz çıxarıcı təsir göstərir |
| Limonlu ilıq su | Həzmi dəstəkləyici və mədə turşusunu tənzimləyici | İlıq suya bir neçə damla təzə limon suyu əlavə etmək | Mədə turşusunu tənzimləyir və narahatlıqları azaldır |
| Alma sirkəsi | Mədə turşusunu tənzimləyici | Bir çay qaşığı alma sirkəsini su ilə qarışdıraraq içmək | Mədə ağrısını yüngülləşdirir (həddini aşmamaq vacibdir) |
Mədə ağrısına yaxşı gələn qidalar
- Qatıq: Tərkibindəki probiotiklər sayəsində mədə florasını tənzimləyir.
- Banan: Təbii mədə qoruyucu xüsusiyyətlərə malik olub mədə turşusunu tənzimləməyə kömək edir.
- Qaynadılmış kartof: Mədəni sakitləşdirir.
- Bal: Mədəni qoruyaraq iltihab proseslərini azaldır və turş balansı təmin edir.
Mədə ağrısına yaxşı gələn tətbiqlər
- İsti su torbasının istifadəsi mədə əzələlərini gevşədərək rahatlıq verir.
- Dik oturma vəziyyəti götürmək və yüngül gəzinti etmək həzm prosesini dəstəkləyir.
- Yavaş və dərin nəfəs almaq stressi azaldaraq mədəyə müsbət təsir göstərir.
Şiddətli mədə ağrısına nə yaxşı gəlir?
Şiddətli mədə ağrısı yaşayan şəxslər üçün sürətli və təsirli həllər arasında bir stəkan ilıq su içmək, mədəni rahatlaşdıracaq yüngül gəzintilər etmək və dərin nəfəs alma texnikalarını tətbiq etmək yer alır.
Eyni zamanda mədə turşusunu tənzimləməyə kömək edəcək probiotik dəstəklər almaq, mədə əzələlərini gevşədəcək bitki çayları istehlak etmək və mədə dostu yüngül qidalarla qidalanmaq faydalı ola bilər.
Ancaq mədə ağrısı uzunmüddətli, şiddətli və ya təkrarlanan vəziyyətə çevrilibsə, həkimə qastroenteroloqa müraciət etmək böyük əhəmiyyət daşıyır.
Stressdən yaranan mədə ağrısına nə yaxşı gəlir?
Stressdən yaranan mədə ağrısını yüngülləşdirmək üçün əvvəlcə gevşəmə texnikaları tətbiq edilməlidir. Meditasiya, dərin nəfəs alma məşqləri və yüngül gəzintilər stress səviyyəsini azaldaraq mədəni rahatlaşdıra bilər. Çobanyastığı və melissa çayları kimi təbii bitki çayları sakitləşdirici təsirləri ilə mədə əzələlərini gevşədərək həzmi dəstəkləyə bilər.
Düzənli və sağlam qidalanma vərdişləri qazanmaq, həddindən artıq kafein və spirt istehlakından qaçınmaq da stressdən yaranan mədə ağrılarının qarşısını almağa kömək edə bilər.
Mədə ağrısı hansı xəstəliklərlə bağlıdır?
Mədə ağrısı həzm sistemi rahatsızlıqlarından ciddi daxili orqan xəstəliklərinə qədər bir çox fərqli sağlamlıq probleminin əlaməti ola bilər.
Mədə ağrısına səbəb olan xəstəliklər və vəziyyətlər adətən bunlardır:
- Qastrit
- Mədə və on iki barmaq bağırsağı xorası
- Reflüks xəstəliyi (qastroezofageal reflü – GERX)
- Öd kisəsi xəstəlikləri (öd daşları, kolesistit)
- Pankreatit (pankreas iltihab prosesi)
- Bağırsaq xəstəlikləri (İBS, Kron, xoralı kolit)
- Mədə xərçəngi
- İnflamatuar bağırsaq xəstəlikləri
- Appendisit
- İrritativ bağırsaq sindromu (İBS)
- Divertikülit
- Böyrək daşları və infeksiyaları
- Qasıq və göbək yırtıqları
- Çanaq xəstəlikləri
- Bağırsaq tıxanması
- Qida zəhərlənməsi
- Laktoza dözümsüzlük
- Çölyak xəstəliyi
- Mədə yırtığı (hiatal yırtıq)
- Öd reflüsü
- Helikobakter pilori infeksiyası
- Bağırsaq parazitləri
- Qəbizlik və qaz sıxışması
- Endometrioz (qadınlarda uşaqlıq toxumasının qarın içində yayılması)
- Psixosomatik ağrılar (stress və narahatlıq mənşəli mədə ağrısı)
- Metabolik xəstəliklər (diabet, hipotireoz və s.)
- Dərman yan təsirləri (ağrı kəsicilər, antibiotiklər, steroidlər və s.)
Mədə Ağrısı Necə Keçir?
Mədə ağrısı həzmsizlik, qastrit, reflü, xora və ya stress kimi bir çox fərqli səbəbdən qaynaqlanır. Ağrının şiddətinə və səbəbinə görə tətbiq ediləcək müalicə də dəyişiklik göstərir. Yüngül mədə ağrılarında çobanyastığı çayı, zəncəfil və razyana kimi təbii bitki çayları həzmi rahatlaşdıraraq ağrını yüngülləşdirə bilər.
Qıvrandıran Mədə Ağrısı Necə Keçir?
Şiddətli və qıvrandıran mədə ağrısı qastrit, xora, reflü, mədə spazmı, öd kisəsi xəstəlikləri və ya bağırsaq tıxanması kimi ciddi sağlamlıq problemlərindən qaynaqlanır. Əvvəlcə ağrının səbəbi müəyyən edilməli və ona uyğun həll tətbiq edilməlidir.
Mədə Ağrısı Necə Qarşısı Alınır?
Mədə ağrısının qarşısını almaq üçün sağlam qidalanma, düzənli həyat vərdişləri və stress idarəetməsi böyük əhəmiyyət daşıyır. Həddindən artıq yağlı, ədviyyatlı, turş və emal edilmiş qidalardan qaçınılmalıdır. Bunun əvəzinə lif baxımından zəngin tərəvəzlər, tam taxıllar və probiotiklər istehlak edərək həzmi dəstəkləmək lazımdır.
Mədə Ağrısı Necə Müalicə Edilir?
Mədə ağrısı qidalanma vərdişləri, stress, mədə infeksiyaları və ya xroniki rahatsızlıqlar kimi bir çox faktora bağlı olaraq yaranır. Mədə ağrısını müalicə etmək üçün əvvəlcə altında yatan səbəbi müəyyən etmək lazımdır. Yüngül mədə ağrıları üçün çobanyastığı, razyana və ya zəncəfil çayı kimi bitki həlləri mədəni sakitləşdirə bilər.
Mədə ağrısı haqqında Tez-tez Verilən Suallar
Mədə ağrısı harada hiss edilir? Mədə ağrısı adətən qarın nahiyəsinin yuxarı hissəsində, döş qəfəsinin dərhal altında hiss edilir.
Mədə ağrısı kürəyə vururmu? Bəli, mədə ağrısı bəzən kürəyə də vura bilər. Xüsusilə mədə xorası və ya reflüks kimi vəziyyətlər kürək ağrısına yol aça bilər.
Gecə mədə ağrısının səbəbləri nələrdir? Gecə mədə ağrısının səbəbləri adətən reflü, qastrit, mədə xorası və ya həzmsizlik kimi həzm sistemi rahatsızlıqlarından qaynaqlanır.
Mədə ağrısı nəyin əlaməti ola bilər? Mədə ağrısı adətən qastrit, reflü, mədə xorası, bağırsaq infeksiyaları, həzmsizlik və ya öd kisəsi rahatsızlıqları kimi həzm sistemi xəstəliklərinin əlaməti ola bilər.
Mədə ağrısını ən tez nə kəsir? Mədə ağrısını ən tez kəsən üsullardan biri ilıq su içmək və çobanyastığı və ya zəncəfil çayı kimi mədəni sakitləşdirən bitki çaylarını istehlak etməkdir.
Mədədə iynə batması kimi ağrı nədir? Mədədə iynə batması kimi ağrı adətən mədə xorası, qastrit və ya turşlu mədə rahatsızlıqlarından qaynaqlanır.
Mədə ağrısı ən çox hara vurur? Mədə ağrısı ən çox döş altı (epiqastrik nahiyə), kürək, döş və qarın üstünə vurur.
Keçməyən mədə ağrısı niyə olur? Keçməyən mədə ağrısı adətən mədə xorası, qastrit, reflü, mədə xərçəngi, pankreatit, öd kisəsi xəstəlikləri və ya bağırsaq problemlərindən qaynaqlanır.
Qəbizlik mədə ağrısı edirmi? Bəli, qəbizlik mədə ağrısına səbəb ola bilər. Bağırsaklarda toplanan sərtləşmiş nəcis həzm sisteminə təzyiq edərək qarında şişkinlik, qaz və mədə ağrısı yarada bilər.
Mədə ağrısı hansı bölmə və həkimlə bağlıdır? Mədə ağrısı ilə Qastroenteroloqiya və Daxili Xəstəliklər bölmələri məşğul olur.
Mədə ağrısı nə vaxt təhlükəlidir?
Mədə ağrısı aşağıdakı hallarda təhlükəlidir və dərhal həkimə müraciət edilməlidir:
- Şiddətli və kəskin ağrı (xüsusilə qəfil başlayıbsa)
- Qusma ilə birlikdə, xüsusilə qanlı və ya qəhvə çöküntüsü kimi tünd rəngli qusma varsa
- Nəcisdə qan və ya qara rəngli nəcis varsa
- Ağrı bir neçə gündən çox davam edirsə və ya daimi təkrarlanırsa
- Yemək yedikdən sonra pisləşirsə və ya çəki itkisi varsa
- Qızdırma, tərləmə, baş gicəllənməsi və ya huşunu itirmə hissi müşayət edirsə
- Döş ağrısı və ya sol qola yayılan ağrı varsa (ürək tutması əlaməti ola bilər)
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.
