Dünyada ən çox rast gəlinən xərçəng növlərindən biri olan mədə xərçəngi, mədə səthindəki hüceyrələrin nəzarətsiz böyüməsi və çoxalması ilə ortaya çıxır.
Mədə xərçəngi kişilərdə qadınlara nisbətən daha tez-tez ortaya çıxır və digər xərçəng növlərinə görə daha yavaş irəliləyir.
Ailə üzvlərində mədə xərçənginin olması, siqaret çəkmək, sağlıqsız qidalanmaq, artıq çəki, helicobacter pylori infeksiyası mədə xərçəngi riskini artırır.
Qısa müddətdə anormal çəki itkisi, mədə və qarın ağrısı, iştahsızlıq, bulantı, nəcisdə qaralıq mədə xərçənginin əlamətləri arasında yer alır. Bu əlamətlərin olması halında isə bir qastroenterologiya mütəxəssis həkimə müraciət edilməsi lazımdır.
Mədə xərçəngi nədir?
Mədə xərçəngi dünya üzrə dördüncü sıxlıqda görülən xərçəng növü olub, xərçənglə əlaqəli həyat itkilərində üçüncü yerdə yer alır.
Mədə səthindəki hüceyrələrin nəzarətsiz böyüməsi və çoxalması ilə əmələ gələn mədə xərçəngi, digər xərçəng növlərinə görə daha yavaş inkişaf edir.
Mədə xərçəngi əlamətləri nələrdir?
Mədə xərçənginin əsas görülən əlamətləri aşağıdakılardır:
- Qısa müddətdə anormal çəki itkisi
- Mədə ağrısı
- Keçməyən qarın ağrısı
- İştahsızlıq
- Bulantı
- Qusma, qanlı qusma
- Tez doyma hissi
- Udmaqda çətinlik
- Mədədə turşuluk, yanma
- Həzimsizlık
- Halsızlıq
- Qara rəngli nəcis ifrazı
- Ağız qoxusu kimi əlamətlər ortaya çıxa bilər
Xəstələrdəki bu şikayətlər yalnız mədə xərçəngindən deyil:
- Qastrit
- Refluks
- Mədə xorası və on iki barmaq bağırsaq xoralarından da qaynaqlanabilir
Mədə xərçəngi əlamətlərindən birinin və ya bir neçəsinin olması və ya keçməməsi halında və şiddətlənməsində mütləq bir qastroenterologiya mütəxəssislinə müraciət edilməlidir.
Mədə xərçənginin səbəbləri və risk faktorları nələrdir?
Mədə xərçəngi riskini artıran faktorlar bunlardır:
- Birinci dərəcə yaxınlarda mədə xərçənginin olması
- 50 yaşdan yuxarı olmaq
- Siqaret çəkmək
- Artıq çəkili olmaq
- Hisə verilmiş və tüstülənmiş qidaları çox istehlak etmek. Duzlanmış balıq, ət və turşu tərəvəz istehlak edənlərdə mədə xərçəngi daha tez-tez görülür. Qurudulmuş ətlərdə bol miqdarda nitrat olur
- Əvvəllər mədə əməliyyatı keçirmək
- Kömür, metal və rezin sənayesindəki işçilərin mədə xərçəngi olma riski daha yüksəkdir
Həmçinin:
- A qan qrupuna sahib şəxslərin mədə xərçənginə tutulma riskinin daha çox olduğu
- B12 vitamini çatışmazlığına bağlı inkişaf edən pernisioz anemili şəxslərdə daha tez-tez mədə xərçəngi inkişaf etdiyi
- Bəzi irqlərdə mədə xərçənginin daha çox görüldüyü
- Mədə mikrobu (helicobacter pylori infeksiyası) ilə mədə xərçəngi arasında əlaqənin olduğu, lakin bu mikrobu daşıyan hər kəsdə mədə xərçəngii inkişaf etmədiyi müşahidə olunur
Mədə xərçəngi diaqnozu necə qoyulur?
Mədə xərçənginin ən əsas diaqnoz üsulu üst endoskopiya (qastroskopiya) etməkdir. Endoskopiyada mədə içində lezion və ya kütlə görülməsi halında biopsiya alınaraq qəti diaqnoz qoyulur.
Mədə xərçənginin mərhələləri nələrdir?
Erkən mərhələ mədə xərçəngində xərçəng yalnız mədə daxili səthindəki təbəqə ilə məhdudlaşa bilər. İrəliləmiş və metastaz etmiş xərçəngdə xərçəng ətrafındakı limfa düyünlərini tutmuş və ya bədənin uzaq bölgələrinə yayılmış ola bilər.
Mədə xərçənginin müalicə üsulları nələrdir?
- Cərrahi müdaxilə
- Kimyaterapiya
- Radioterapiya mədə xərçəngi üçün tətbiq edilən əsas müalicə üsullarıdır
Mədə xərçəngini qarşısını almaq üçün nələrə diqqət edilməlidir?
Mədə xərçəngini qarşısını almaq üçün diqqət edilməsi gərəkənlər bunlardır:
- Siqaret və alkoqol kimi xərçəngə səbəb olan vərdişlərdən uzaq durmaq
- Sağlam qidalanmaq
- Tərəvəz və meyvə istehlak etmek
- Çox duz istehlakından qaçınmaq
- Qızartma yağlarını təkrar-təkrar istifadə etməmək
- Mədə mikrobu (helicobakter pylori) varsa antibiotik müalicəsi almaq
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.