Qaraciyər üçün faydalı olan və qaraciyər sağlamlığını dəstəkləyən qidalar hansılardır? Qaraciyər sağlamlığı üçün hansı qidalar istehlak edilməlidir?
Qaraciyər bədənimizdəki ən böyük və qan dövranı olan orqan olub çəkisi orta hesabla şəxsin çəkisinin 2%-nə bərabərdir.
Qaraciyərin əsas vəzifələrindən başlıcaları; yediyimiz qidalarla qəbul edilən karbohidrat, zülal və yağların bir çox kimyəvi prosesdən keçirilərək metabolizmasının təmin edilməsi və bədəndə istifadə edilə bilən hala gətirilməsi, öd istehsalı və ifrazı, ağız yolu ilə qəbul edilən dərmanların və kimyəvi maddələrin zərərli təsirlərinin təmizlənməsi, immun sisteminin dəstəklənməsi, qanın laxtalanmasına kömək edən laxtalanma faktorlarının istehsalıdır.
Qaraciyər yağlanması hər 3 nəfərdən 1-ni təsir edən və tezliyi dünyada gündən-günə artan bir problem halına gəlmişdir.
Emal edilmiş bir çox əlavə maddə tərkibli hazır qidalar, qlükoz şərbəti, fruktozun geniş istifadəsi, fastfud, hərəkətsizlik, piylənmə, diabet, yüksək xolesterol müasir dövrün xəstəliyi olan qaraciyərdə yağlanmanı da özü ilə gətirmişdir.
Budur, mətbəxinizdən əskik etməməli olduğunuz qaraciyərə faydalı olan 10 qida:
Qaraciyərə faydalı olan qidalar hansılardır?
Budur, mətbəxinizdən əskik etməməli olduğunuz qaraciyərə faydalı olan 10 qida:
Qəhvə
Qəhvə, qaraciyər sağlamlığı üçün içə biləcəyiniz ən yaxşı içkilərdən biridir. Araşdırmalar, qəhvə içməyin qaraciyər xəstəliklərindən qoruduğunu göstərmişdir.
Qəhvə içmək həmçinin geniş yayılmış qaraciyər xərçəngi növü inkişaf etdirmə riskini də azaltmağa kömək edə bilər. Qaraciyər iltihabı üzərində müsbət təsirləri vardır.
Qaraciyər xəstəliyinin əsas göstəricilərindən olan yağ və kollagen yığılmasını da önləyir. Ancaq ölçülü şəkildə istehlak edilməsi lazımdır.
Yaşıl Çay
Bir Yapon araşdırmasına görə, yaşıl çay içməyin qaraciyər sağlamlığının yaxşılaşdırılmış qan göstəriciləri ilə əlaqəli olduğu tapılmışdır. Alkoqolsuz yağlı qaraciyər xəstəliyi (NAFLD) olan şəxsləri əhatə edən daha kiçik bir araşdırma, 12 həftə boyunca antioksidantları yüksək yaşıl çay içməyin qaraciyər enzim səviyyələrini yaxşılaşdırdığını və həmçinin qaraciyərdəki oksidativ stresi və yağ yığılmalarını azaltmağa kömək edə biləcəyini tapdı.
Qreypfrut
Qreypfrut, qaraciyəri təbii olaraq qoruyan antioksidantlar ehtiva edir. Qreypfrutda tapılan 2 əsas antioksidant naringenin və naringindir. Bu antioksidantlar qaraciyəri zədələnmədən qoruya bilər. Həmçinin iltihabı azaldaraq və hüceyrələri qoruyaraq qaraciyər sağlamlığına müsbət təsirləri olduğu da bilinməkdədir.
Qaragilə və qızılcıq
Qaragilə və qızılcıq, antioksidant və antosiyaninlər ehtiva edir. Heyvan araşdırmalarında, qaragilə və ekstraktının qaraciyəri sağlam saxlamağa kömək edə biləcəyi görülmüşdür. Bu meyvələri 21 gün boyunca istehlak etmək, qaraciyəri zərərdən qorumuşdur. Həmçinin qaragilə, immun hüceyrə reaksiyasını və antioksidant enzimlərini artırmağa da kömək edir.
Üzüm
Qırmızı və bənövşəyi üzüm, müxtəlif faydalı bitki birləşmələri ehtiva edir. Bir çox heyvan araşdırması, üzüm və üzüm şirəsinin qaraciyərə faydalı olacağını göstərmişdir.
Araşdırmalara görə üzüm, iltihabı azaltmaq, zərəri önləmək və antioksidant səviyyələrini artırmaq kimi qaraciyər sağlamlığı üzərində bir çox faydası olduğu görülmüşdür.
Çuğundur şirəsi
Çuğundur şirəsi, oksidativ zərəri və iltihabı azalda bilən betalain adlı bir nitrat mənbəyidir. Çuğundur yeməyin də bənzər təsirlərə malik olacağını fərz etmək məntiqlidir. Ancaq bir çox araşdırmada çuğundur şirəsi istifadə olunur. Bir neçə siçan araşdırması, çuğundur şirəsinin qaraciyərdəki oksidativ zərəri və iltihabı azaltmağa və həmçinin təbii detoksifikasiya enzimlərini artırmağa kömək etdiyini göstərmişdir.
Brokkoli
Brokkoli, xardal göyərtisi və brüssel kələmi kimi turpkimilərdən gələn tərəvəzlər, yüksək lif tərkibi ilə tanınır. Həmçinin faydalı bitki birləşmələri baxımından da yüksəkdirlər. Heyvan araşdırmaları, Brüssel kələmi və brokkoli cücərtisi ekstraktının detoksifikasiya enzimlərinin səviyyələrini artırmağa kömək etdiyini və qaraciyəri zərərdən qoruduğunu göstərmişdir. İnsan qaraciyər hüceyrələrində aparılan bir araşdırma, bu təsirin Brüssel kələmi bişirildikdə belə davam etdiyini tapdı.
Fındıq
Fındıq, yağlar və E vitamini baxımından zəngin bir mənbədir. Ürək sağlamlığı və qaraciyər üçün müxtəlif faydaları vardır. 2019-cu ildə aparılan bir araşdırmada, fındıqda daha yüksək olan qidalanmanın alkoqolsuz yağlı qaraciyər xəstəliyi riskinin azalması ilə əlaqəli olduğu tapıldı.
Yağlı balıqlar
Yağlı balıqlar, iltihabı azaltmağa kömək edən və daha aşağı ürək xəstəliyi riski ilə əlaqələndirilən sağlam yağlar olan omega-3 yağ turşularını ehtiva edir. 2016-cı ildə aparılan bir təhlil, omega-3 yağ turşularının alkoqolsuz yağlı qaraciyər xəstəliyi və ya alkoqolsuz steatohepatiti olanlarda qaraciyər yağını və triqliseridləri aşağı salmağa kömək etdiyini tapdı. Skumbriya, qızıl balıq, sardina kimi balıqlar yağlı balıq kateqoriyasına daxildir.
Zeytun yağı
Zeytun yağı, ürək və metabolik sağlamlıq üzərindəki müsbət təsirləri də daxil olmaqla bir çox sağlamlıq faydası səbəbindən sağlam bir yağ olaraq qəbul edilir. NAFLD-li 11 nəfəri əhatə edən kiçik bir araşdırma, gündə 1 çay qaşığı (6,5 mL) zeytun yağı istehlak etməyin qaraciyər enzimlərini və yağ səviyyələrini yaxşılaşdırdığını tapdı. İştirakçıların həmçinin qaraciyərdə daha az yağ yığılması və daha yaxşı qan axını var idi.
Bu məlumat yalnız maarifləndirmə məqsədi daşıyır və tibbi məsləhət əvəzi deyildir. Hər hansı sağlamlıq problemləri üçün həmişə həkim mütəxəssis ilə məsləhətləşin.