Mədə, həzm sistemimizin mərkəzi orqanı olaraq ümumi sağlamlığımızda həlledici rol oynayır. Qidaların parçalanması, qida maddələrinin mənimsənilməsi və zərərli mikroorqanizmlərdən qorunma kimi həyati funksiyaları yerinə yetirir.
Lakin müasir həyat tərzi, stress, yanlış qidalanma vərdişləri və bəzi dərman preparatları mədənin funksiyasını poza bilər. Nəticədə qastrit, mədə xorası, reflüks və həzmsizlik kimi narahatlıqlar ortaya çıxır.
Xoşbəxtlikdən, düzgün qidalanma ilə mədə sağlamlığını qorumaq və mövcud problemləri yüngülləşdirmək mümkündür.
Bu məqalədə biz mədə üçün faydalı qidalar – 10 super qida haqqında ətraflı danışaraq, onların sağlamlığınıza necə töhfə verə biləcəyini araşdıracağıq.
Mədə üçün faydalı qidalar hansılardı
Mədə sağlamlığını dəstəkləyən və həzm prosesini asanlaşdıran 10 möcüzəvi qida:
Zəncəfil: Əsrlərdir ürəkbulanma və həzmsizlik üçün istifadə edilən zəncəfil, güclü iltihab əleyhinə xüsusiyyətlərə malikdir. Tərkibindəki “gingerol” maddəsi mədə spazmlarını azaldır, ürəkbulanmanı aradan qaldırır və mədənin boşalmasını sürətləndirir. Təzə zəncəfil çayı və ya yeməklərə əlavə edilən az miqdarda zəncəfil tozu çox faydalıdır.
Qatıq (Probiotiklər): Təbii və şəkərsiz qatıq, bağırsaq sağlamlığı üçün vacib olan “yaxşı” bakteriyalarla, yəni probiotiklərlə zəngindir. Probiotiklər bağırsaq florasını tarazlaşdırır, həzmi yaxşılaşdırır, helikobakter pilori kimi zərərli bakteriyaların artmasının qarşısını alır və antibiotik istifadəsi nəticəsində yaranan ishalın müalicəsinə kömək edir.
Yulaf: Yulaf, həll olan liflərlə (beta-qlükan) zəngin olan yumşaq bir qidadır. Bu liflər mədədə geləbənzər bir təbəqə yaradaraq turşunun qıcıqlandırıcı təsirini azaldır. Eyni zamanda, həzmi yavaşladaraq toxluq hissini artırır və bağırsaq hərəkətliliyini tənzimləyir. Səhər yeməyində yulaf sıyığı yemək günə başlamaq üçün əla seçimdir.
Banan: Asan həzm olunan və mədə üçün olduqca yumşaq bir meyvədir. Tərkibindəki pektin maddəsi bağırsaq fəaliyyətini normallaşdırmağa kömək edir. Bundan əlavə, banan yüksək kalium tərkibi sayəsində qusma və ya ishal nəticəsində itirilən elektrolitləri bərpa etməyə yardımçı olur.
Çobanyastığı Çayı: Sakitləşdirici təsiri ilə tanınan çobanyastığı, həm də mədə üçün çox faydalıdır. İltihab əleyhinə və spazmolitik xüsusiyyətləri sayəsində mədə əzələlərini boşaldır, spazmları azaldır və qastritin yaratdığı narahatlığı yüngülləşdirir. Yeməkdən sonra içilən bir fincan çobanyastığı çayı həzmi asanlaşdıra bilər.
Papaya: Bu tropik meyvə “papain” adlı güclü bir həzm fermenti ehtiva edir. Papain, zülalların parçalanmasına kömək edərək mədənin yükünü azaldır. Həzmsizlik, köp və qəbizlikdən əziyyət çəkənlər üçün papaya ideal bir seçimdir.
Kətan Toxumu: Kətan toxumu həm həll olan, həm də həll olmayan liflərlə zəngindir. Bu, onu həm qəbizlik, həm də ishal üçün faydalı edir. Tərkibindəki omeqa-3 yağ turşuları isə iltihabı azaltmağa kömək edir. İstifadə etməzdən əvvəl üyüdülmüş kətan toxumunu qatığa və ya sıyıqlara əlavə edə bilərsiniz.
Balqabaq: Bişmiş balqabaq asanlıqla həzm olunur və liflə zəngindir. Mədənin selikli qişasını qıcıqlandırmadan bağırsaqların nizamlı işləməsinə kömək edir. Həmçinin, A vitamini və kalium kimi vacib qida maddələri ilə zəngindir.
Sümük Bulyonu: Sümük bulyonu, bağırsaq divarını bərpa etməyə kömək edən kollagen, jelatin və amin turşuları (qlütamin kimi) ilə zəngindir. Bu maddələr “sızdıran bağırsaq” sindromu və mədə iltihabı kimi vəziyyətlərdə qoruyucu təbəqənin bərpasına dəstək olur.
Yaşıl Yarpaqlı Tərəvəzlər (Bişmiş Halda): İspanaq, kələm kimi tərəvəzlər vitamin, mineral və liflə zəngindir. Lakin həssas mədəyə sahib insanlar üçün çiy tərəvəzlər köpə səbəb ola bilər. Onları buxarda və ya suda bişirmək liflərin yumşalmasına və həzminin asanlaşmasına kömək edir.
Mədə problemlərinin qarşısını almaq üçün nə edə bilərik?
Mədə sağlamlığını qorumaq üçün aşağıdakı qaydalara əməl etmək vacibdir:
Az-az və tez-tez yeyin: Böyük porsiyalar yerinə, gün ərzində 5-6 kiçik porsiya ilə qidalanın.
Yeməyi yavaş-yavaş və yaxşıca çeynəyin: Bu, həzm prosesini asanlaşdırır.
Qıcıqlandırıcı qidalardan uzaq durun: Yağlı, qızardılmış, ədviyyatlı, turş qidalar, qazlı içkilər, kofein və spirtli içkilərdən çəkinin.
Stressi idarə edin: Yoqa, meditasiya və ya nizamlı idmanla stress səviyyənizi azaldın.
Siqareti tərkidin.
Yeməkdən dərhal sonra uzanmayın: Yeməkdən sonra ən azı 2-3 saat dik vəziyyətdə qalmaq reflünün qarşısını alır.
Tez-tez verilən suallar
1. Mədə ağrısı zamanı hansı qidaları yemək olmaz?
Mədə ağrısı zamanı ümumiyyətlə yağlı və qızardılmış yeməklər, acı ədviyyatlar, sitrus meyvələri (portağal, limon), pomidor, soğan, sarımsaq, şokolad, nanə, qazlı və kofeinli içkilərdən uzaq durmaq tövsiyə olunur.
2. Qastrit üçün ən yaxşı pəhriz hansıdır?
Qastrit zamanı mədəni qıcıqlandırmayan, asan həzm olunan qidaları seçmək vacibdir. Bişmiş tərəvəzlər, yulaf sıyığı, banan, düyü, qaynadılmış kartof, yağsız ət və balıq (buxarda və ya sobada bişirilmiş), təbii qatıq ideal seçimlərdir.
3. Mədə turşuluğunu azaltmaq üçün təbii üsullar varmı?
Bəli. Zəncəfil və çobanyastığı çayı içmək, yeməkdən sonra saqqız çeynəmək (tükürpək ifrazını artıraraq turşunu neytrallaşdırır), qələvi tərkibli qidalar (banan, qovun, yulaf) yemək və yatmazdan ən az 3 saat əvvəl yeməyi dayandırmaq mədə turşuluğunu təbii yollarla azaltmağa kömək edə bilər.
4. Probiotiklər mədə sağlamlığı üçün həqiqətən faydalıdır?
Bəli, probiotiklər həzm sistemindəki yaxşı bakteriyaların sayını artıraraq bağırsaq florasının tarazlığını təmin edir. Bu, həzmi yaxşılaşdırır, immuniteti gücləndirir və bəzi mədə-bağırsaq problemlərinin (məsələn, ishal və qəbizlik) aradan qaldırılmasına kömək edir.
5. Həssas mədəsi olanlar hansı meyvələri yeməlidir?
Həssas mədə üçün turşuluğu az olan meyvələr daha uyğundur. Banan, qovun, armud, alma (qabıqsız) və papaya kimi meyvələr adətən yaxşı qəbul edilir. Sitrus meyvələrindən və çox turş giləmeyvələrdən isə çəkinmək daha məqsədəuyğundur.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.