Qəbizlik, ümumiyyətlə bağırsaq hərəkətlərinin normaya nisbətən daha az səviyyədə olması və ya nəcisin bərkiməsi ilə xarakterizə olunan bir sağlamlıq problemidir.

Gündəlik həyata müəyyən hallarda son dərəcə təsir edən bu problem, eyni zamanda bəzi xəstəliklərin əlaməti ola bilər.

Fizioloji təsirlərinin yanı sıra qəbizlik, psixoloji olaraq da insanlar üzərində mənfi təsirlər göstərir. Məhz buna görə qəbizliyə yaxşı gələn şeylər, nəcis ifrazında çətinlik çəkən insanların ən çox maraqlandığı mövzulardan biridir.

Qəbizlik əlamətləri, ümumiyyətlə defekasiya zamanı yaranan problemlərlə bağlıdır. Lakin defekasiya tezliyinin aşağı olması həmişə qəbizliyə işarə etmir. Adətən həftədə 3 dəfədən az defekasiya tezliyi qəbizlik kimi qiymətləndirilir.

Qəbizliyin əlamətləri arasında ən mühüm ağırlaşmalardan biri nəcisin sərt, quru və böyük quruluşa malik olmasıdır. Bu vəziyyət, defekasiya zamanı çətinliyə və bəzi hallarda şiddətli ağrılara səbəb ola bilər.

Qəbizlik niyə yaranır?

Qəbizliyin səbəbləri, geniş şəkildə qidalanma vərdişlərində yaranan problemlərlə bağlıdır. Lakin lif baxımından zəngin olan qida mənbələrinin istifadə edilməməsi, hərəkətsiz həyat tərzi, qidalanma nizamsızlıqları kimi hallar qəbizliyi tetikləyən risk faktorlarıdır.

Bundan başqa hamiləlik vəziyyəti və bəzi dərmanların yan təsiri səbəbindən də qəbizlik inkişaf edə bilər.

Fiziki amillərdən başqa psixoloji sağlamlıq problemləri də qəbizliyə səbəb ola bilən hallardır. Narahatlıq və ya depressiya kimi psixoloji problemlərin qəbizliyə səbəb ola biləcəyini söyləmək mümkündür.

Qəbizliyin səbəbləri ümumi olaraq bu şəkildə ümumiləşdirilə bilər:

• Lif baxımından aşağı qidaların intensiv istifadəsi və bu qidaların nəcisdə sərtliyə səbəb olması
• Aşağı və lazım olduğundan az su qəbulu
• Bağırsaq hərəkətlərinin yavaşlaması ilə nəticələnən hərəkətsiz həyat tərzinin mənimsənilməsi
• Bəzi dəmir əlavələri, antidepressantlar və təzyiq dərmanlarının istifadəsi
• Qidalanma sistemində yaranan dəyişikliklərə bağlı olaraq inkişaf edən həzm sistemi problemləri
• Hamiləlik vəziyyəti

Bunlardan başqa bəzi bağırsaq sağlamlığı problemləri də əlamət olaraq qəbizliyə səbəb olur. Qəbizlik problemi əksər hallarda qəbizliyə yaxşı gələn şeylər və qida mənbələrinin istifadəsi və ya həyat tərzindəki dəyişikliklərlə aradan qaldırıla bilər.

Uzun müddətli xroniki şikayətlərin isə mütləq mütəxəssis həkim nəzarətində müalicə edilməsi lazımdır.

Qəbizliyə nə yaxşı gəlir?

Su qəbulu, idman hərəkətləri, lif nisbəti yüksək qidalar və meyvələr, kefir kimi bağırsaq hərəkətlərini tənzimləyən hallar adətən qəbizlik probleminə yaxşı gəlir.

Qəbizliyə yaxşı gələn şeylər, başa düşüləcəyi kimi ümumiyyətlə bağırsaq fəaliyyətlərinin tənzimlənməsinə yönəlmişdir.

Buna görə də qəbizliyə nə yaxşı gəlir deyə maraqlananlara zəngin lif nisbətinə malik olan qidaların istifadə edilməsi lazım olduğunu söyləmək mümkündür.

Xüsusilə qəbizliyə yaxşı gələn meyvələr, qəbizlik problemini əhəmiyyətli dərəcədə aradan qaldıra bilər. Alma, armud və ya gavalı kimi meyvələr, nəcisdə yumşalmaya səbəb olaraq qəbizliyi azaldır.

Meyvələrdən başqa qəbizliyə yaxşı gələn yeməklər arasında bitki mənşəli məhsullar da var. Ənginar, brokoli, mərci bunlardan əsaslarıdır.

Həmçinin kətan toxumu və kəpəkli taxıllar da qəbizlik şikayətinin aradan qaldırılmasında dəstəkləyici ola biləcək qida mənbələridir. Qəbizliyə yaxşı gələn şeylər qədər qəbizlik problemini aradan qaldırmaq istəyənlərin bu vəziyyətə səbəb ola biləcək qidaları istifadə etməməyə diqqət etməsi də lazımdır.

Bağırsaq hərəkətlərini yavaşladan bəzi qidaları davamlı olaraq istifadə etmək, qəbizliyə səbəb ola bilər.

Qəbizliyə səbəb olan qidalar

Qəbizliyə səbəb ola biləcək qidalar, lif baxımından zəngin olmayan qidalardır. Şəkər və duz, bunların başında gəlir. Təmizlənmiş şəkər lif baxımından aşağı bir mənbə olduğu kimi eyni zamanda nəcisdə sərtləşməyə də səbəb olur.

Həmçinin emal edilmiş ətlər də yenə qəbizliyi tetikləyə bilən yeməklərdir. Qəbizliyə səbəb ola biləcək yeməklər, lif nisbəti aşağı qida mənbələri ilə məhdud deyil.

Eyni zamanda bəzi yemək və içkilərin intensiv miqdarda istifadəsi nəticəsində orqanizmdə dehidrasiya yarana bilər. Bu vəziyyət də qəbizliyə səbəb olur. Ümumi olaraq qəbizliyi tetiklədiyi düşünülən yemək və içkilər bu şəkildədir:

• Qəhvə
• Çay
• Şokolad
• Təmizlənmiş şəkər
• Duz nisbəti yüksək qidalar və yeməklər
• Emal edilmiş ət məhsulları
• Süd və intensiv süd nisbətinə malik məhsullar

Xüsusilə çay, qəhvə və şokolad kimi yemək və içkilər, orqanizmdə dehidrasiyaya səbəb ola bilər. Adətən qəbizliyə yaxşı gələn şeylər arasında olduğu düşünülən qəhvə, yüksək miqdarda istifadə edildikdə tetikləyici bir təsir göstərə bilər.

Bununla yanaşı bəzi qəhvə növləri qəbizlik həll yollarından biri olub uyğun miqdarda istifadə edilməlidir.

Qəbizlik hansı xəstəliklərlə əlaqəlidir

Qəbizlik, tək başına bir həyat tərzi problemi olduğu kimi eyni zamanda bəzi xəstəliklərin xəbərçisi və ya əlaməti də ola bilər. Bu cür hallarda qəbizliyə yaxşı gələn şeylər və qidalanma tərzi dəyişiklikləri kifayət etməyə bilər.

Buna görə də mütləq mütəxəssis dəstəyinə müraciət edilməlidir. Xüsusilə 3 həftədən çox davam edən keçməyən qəbizlik halı və bəzi əlamətlərin ortaya çıxması vəziyyətində mütləq səhiyyə müəssisələrindən dəstək alınmalıdır.

Davamlı qəbizlik halı ilə xarakterizə olunan və qəbizliyin əlamət olduğu bəzi sağlamlıq problemləri bu şəkildədir:

• Babasil (hemoroy)
• Qəbzlik
• Parkinson
• Kolon xərçəngi
• Bəzi nevroloji problemlər
• Qalxanvari vəzi sağlamlıq problemləri
• Bağırsaq inkontinensiyası
• Diabet
• Depressiya və Narahatlıq

Bütün bu sağlamlıq problemlərindən başqa bəzi iltihabi bağırsaq xəstəlikləri də yenə qəbizliyə səbəb ola bilən xəstəliklərdəndir.

Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.