Günəş şüalarının köməyi ilə dəridə sintez olunan D vitamini digər vitaminlərdən fərqli olaraq hormon kimi fəaliyyət göstərir. İmmun sisteminin normal funksiyalarını dəstəkləməkdən sümük sağlamlığını qorumağa, zehni və psixoloji sağlamlığı dəstəkləməyə qədər bir çox orqanlar sistemində mühüm vəzifələri yerinə yetirir.
Orqanizmin D vitamininə olan ehtiyacı qarşılanmadıqda D vitamini çatışmazlığı əlamətləri yarana bilər. D vitamini çox az qidada olur və mütəmadi olaraq günəş şüası qəbul edilmədikdə ehtiyacı ödəmək çətinləşə bilər. Əlavə olaraq müntəzəm D vitamini istifadəsi çatışmazlığı aradan qaldırmaq və D vitamini ehtiyacını qarşılamaq üçün asan və təsirli bir yoldur.
Vitamin D necə istifadə edilir?
D vitamini yağda həll olan bir vitamindir və tərkibində yağ çox olan qidalarla birlikdə qəbul edildikdə orqanizm tərəfindən daha yaxşı mənimsənilərək qan dövranına ötürülür. Buna görə də avokado, fındıq, tam yağlı süd məhsulları və yumurta kimi sağlam yağlarla zəngin qidalarla birlikdə qəbul edilməsi tövsiyə olunur.
Vitamin D-dən maksimum fayda əldə etmək üçün qida əlavəsinin düzgün və müntəzəm şəkildə qəbul edilməsi vacibdir. Çeynənən tablet, maye, dərman, damcı kimi formalarda satışa çıxarılan D vitamini növləri ağızdan qəbul edilir. Şərbət kimi maye formasında istifadə edirsinizsə, dərmanın xüsusi ölçü cihazı və ya qaşığından istifadə edərək dozasını tənzimləyə bilərsiniz.
Tablet və damcı şəklində olan D vitamini əlavələri adətən böyüklərdə D vitamininin istifadəsi üçündür. Körpələrdə isə həkim tövsiyəsi ilə maye formalı D vitamininə üstünlük verilə bilər.
Vitamin D nə vaxt qəbul edilməlidir?
D vitamini əlavələri bir çox insanlar tərəfindən səhərlər istifadə olunur. Səhərlər vitamin qəbul etməyi xatırlamaq günün sonrakı saatlarına nisbətən daha asandır. Bu, xüsusilə bir neçə qida əlavəsi istifadə edənlər üçün yaxşı bir seçimdir.
D vitamini əlavələrini tərkibində yağ çox olan səhər yeməyi ilə birlikdə və ya səhər yeməyindən sonra qəbul etməyi vərdiş halına gətirə bilərsiniz. Günün gec saatlarında D vitamini əlavəsi qəbul etmək yuxuya getməyə və yuxu keyfiyyətinə təsir edə bilər.
Aparılan tədqiqatlar qanda D vitamini səviyyəsinin yüksək olmasının yuxu-oyanma dövrünü tənzimləyən melatonin hormonuna mənfi təsir göstərə biləcəyini iddia edir. Yuxu keyfiyyətini aşağı saldığı və yuxuya getməyi çətinləşdirdiyi müdafiə olunur.
Ancaq bu mövzu ilə bağlı araşdırmalar hələ ki, qeyri-kafidir. Bəs, D vitamini necə istifadə edilir? D vitaminini gündəlik rejiminizə daxil etmək və onun faydalarından maksimum yararlanmaq üçün müntəzəm olaraq qəbul etməyiniz kifayətdir.
Yuxunuza təsir etmədiyi müddətcə istər yatmazdan əvvəl tərkibində yağ çox olan bir qəlyanaltı ilə, istərsə də səhər yeməyi ilə birlikdə D vitamini əlavələrini qəbul edə bilərsiniz.
D Vitamini acqarına, yoxsa toxqarına qəbul edilməlidir?
D vitamini əlavələrindən maksimum səmərə əldə etmək üçün qida qəbulu ilə birlikdə və ya qida qəbulundan sonra istifadə edilməsi tövsiyə olunur. Yağda həll olan bir vitamin olduğu üçün D vitamini su ilə birlikdə acqarına qəbul edildikdə mənimsənilməsi daha aşağı olur.
Ən yaxşı mənimsənilmə üçün tərkibində yağ çox olan bir qəlyanaltı və ya yeməklərlə birlikdə qəbul etməyiniz tövsiyə edilir.
D Vitamini nə qədər və hansı tezliklə istifadə edilməlidir?
Vitamin D ümumi orqanizm sağlamlığının qorunmasında mühüm rol oynayan vacib bir komponentdir. Gündəlik D vitamini ehtiyacını ödəməyə kömək etmək üçün qidalanma proqramınızı D vitamini ilə zəngin qidalarla zənginləşdirə və sintezini artırmaq üçün günəş işığında vaxt keçirə bilərsiniz. D vitamini çatışmazlığı qandakı D vitamini referens aralığı ilə müəyyən edilir.
Gündəlik qəbul edilməli olan D vitamininin miqdarı aşağıdakı kimidir:
0-12 aylıq körpələrin gündəlik qəbul etməli olduğu D vitamini miqdarı 400 BV (Beynəlxalq Vahid),
1-70 yaş arası böyüklərin gündəlik qəbul etməli olduğu D vitamini miqdarı 600 BV,
71 yaş və yuxarı şəxslərin gündəlik qəbul etməli olduğu D vitamini miqdarı 800 BV-dir.
Ana südü körpələr üçün ən yaxşı qida mənbəyi olmasına baxmayaraq, D vitamini baxımından zəifdir. Yeni doğulmuş körpələrdə D vitaminindən istifadə bu vitaminin çatışmazlığı ilə bağlı raxit (sümüklərin yumşalması və zəifləməsi ilə xarakterizə olunan sümük xəstəliyi) xəstəliyinə tutulma riskini azaldır.
Hamiləlik dövründə döl sümüklərini formalaşdırmaq üçün ananın kalsium və fosfor ehtiyatlarından istifadə edir. D vitamini kalsium və fosforun geri sorulmasında mühüm rol oynayır. Hamiləlikdə D vitaminindən istifadə ananın sümük və diş sağlamlığının qorunması, körpənin isə sümük inkişafının təmin edilməsi baxımından olduqca vacibdir.
D Vitamini istifadəsi zamanı diqqət edilməli məqamlar
D vitamini əlavəsinə ehtiyacınızın olub-olmadığını müəyyən etmək üçün həkim tərəfindən qan analizləri aparılır. Qanda D vitamininin depo forması olaraq bilinən kalsidiol miqdarı 12 nq/ml-dən aşağı olarsa, D vitamini çatışmazlığından danışmaq olar.
Ancaq bir çox səhiyyə qurumları insanların ümumi sağlamlıq vəziyyətinin qorunması və infeksiyalardan müdafiə olunması üçün qandakı kalsiferol dəyərinin 30 nq/ml-dən yuxarı olmasını tövsiyə edir. 9 yaşdan yuxarı böyüklər və hamiləlikdə D vitaminindən istifadə üçün təhlükəsiz yuxarı hədd gündəlik 4000 BV-dir.
D vitamini istifadə edərkən diqqət edilməli olan vacib məqamlar bunlardır:
D vitamini tövsiyə olunan gündəlik dozadan artıq qəbul edilməməlidir. Doza həddi aşıldıqda ürəkbulanma və qusma, iştahsızlıq və arıqlama, qəbizlik, zəiflik, ürəkdə ritm pozğunluqları, böyrək problemləri kimi D vitamini istifadəsinin yan təsirləri müşahidə oluna bilər.
D vitamini ilə birlikdə bəzi dərmanların və əlavələrin istifadəsi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola və ya əlavələrin funksiyalarına təsir edə bilər. D vitamini əlavəsi istifadə etməzdən əvvəl mütləq istifadə etdiyiniz dərmanlar haqqında həkiminizi məlumatlandırmalısınız.
Böyrəklərinizlə bağlı problemləriniz varsa, D vitamini istifadə etməzdən əvvəl mütləq həkiminizlə məsləhətləşməlisiniz.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.